ДИЕТА №5
БАУЫР МЕН ӨТ ҚАЛТАСЫНЫҢ АУРУЛАРЫ КЕЗІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН
№ 5 арнайы емдік диета – бауыр және/немесе өт қалтасымен байланысты аурулар, өттің іркілуі кезінде дәрігер тағайындайтын бірінші нәрсе. Біз сізге № 5 диеталық үстел кезінде не жеуге болатындығын және неге тыйым салынғаны туралы айтып береміз.
Бауыр диетасы, көбінесе № 5 диеталық үстел деп аталады, көптеген жылдар бойы өзін бауыр мен өт қалтасының аурулары, өт жолдарының бітелуі пайда болған кезде терапияның шынымен тиімді әдісі ретінде көрсетті.
Бұл емдік диетаны 100 жыл бұрын атақты гастроэнтеролог Мануил Певзнер жасап шығарған. Дәрігер көптеген жылдар бойы пациенттерін және олардың тамақтану режимін бақылап, диеталарды ақырын түзетіп, оңтайлы өнімдер жиынтығын және оларды өңдеу ережелерін таңдады.
№5 емдік тамақтанудың басты мақсаты – бауырды қалпына келтіру, өт жолдарының жұмысын реттеу. Жұмсақ бауыр диетасының арқасында тамақ алмасу процессі дұрысталады және ішек қызметі қалыпқа келеді.
№5 емдік диета үшін көрсетілімдер
№5 диеталық үстел белгілі бір аурулары бар адамдарға тамақтануды түзету ретінде ғана емес, сонымен қатар ағзаның гепатобилиарлық жүйесінің ауруларын алдын-алу шарасы ретінде де қолданыла алады.
Диета тағайындалатын негізгі аурулар:
- созылмалы холецистит
- бауыр тінінің созылмалы қабынуы
- өт тас ауруы
- цирроз
- панкреатит
- бауыр және/немесе өт қалтасының тіндеріндегі қабыну процесі
Диетаның орташа ұзақтығы бір жарым жылдан 2 жылға дейін.
Маңызды!
№5 бауыр диетасы аурудың өткір кезеңінде қолданылмайды. Тамақтанудың бұл түрін аурудың созылмалы түрінде және қалпына келтіру терапиясы кезінде ғана қолдануға болады.
Диета мүмкіндігінше тиімді болатын 8 негізгі фактор:
Ең қолайлы және ағза мүшелерін тітіркендірмейтін химиялық құрамы
Майлар мен эфир майлары көп тағамдарды қолдануға тыйым салынады
Тұздың тәуліктік тұтынылуын шектеу –2 шай қасықтан артық емес
Көкөністерді, тамырлары бар етті мұқият ұсақтау және оларға механикалық әсер ету
Өнімдер буға пісіріледі, қайнатылады, көмпештеледі, кейде бұқтырылады және ешбір жағдайда қуырылмайды
Қабылдауға дайын тамақтың температурасы 20-дан төмен және 60 °С-тан жоғары болмауы тиіс
Тамақты бөліп ішу ұсынылады: күніне 5-6 рет
Дайын тағамдардың калориялығы – тәулігіне 2300 ккал артық емес
Ұсынылатын және тыйым салынған өнімдер кестесі
| Өнімдердің тобы | Ұсынылған өнімдер | Тыйым салынған өнімдер |
 Құс және ет | Қоян, күркетауық, терісі жоқ тауық, майсыз бұзау еті | Майлы ет: шошқа еті, үйрек, қаз, шұжықтар, паштеттер, субөнімдері, ет консервілері |
 Балық және теңіз өнімдері | Майсыз теңіз балықтары мен теңіз өнімдерінің барлық түрлері, майсыз өзен балығы | Қуырылған, ысталған, тұздалған, консервіленген балық, балық уылдырығы |
 Жұмыртқалар | Жұмыртқа ақуызы, ақуыздан жасалған омлеттер, шала пісірілген жұмыртқа, күніне тағамға қосылған ең көп дегенде 1 сарыуыз | Қуырылған, бітеу пісірілген жұмыртқа. Өт тас ауруы кезінде - күніне тағамға қосылған 0,5 сарыуызға дейін. |
 Сүт өнімдері | Жартылай майлы және майсыз сүт өнімдері: сүт, айран, ұйыған сүт, сүзбе және одан жасалған тағамдар, ащы емес және майсыз ірімшік | Майлы тағамдар: қаймақ, кілегей, майлы айран, майлы және тұзды ірімшіктер, майлы сүзбе, балмұздақ |
 Майлар | Порцияға бір шай қасықтан өсімдік майлары: тағамға 1 шай қасықтан күнбағыс, зәйтүн, жүгері, рапс, зығыр, сары май | Маргарин, кокос және пальма майы, шошқа майы, аспаздық май |
 Көкөністер, жемістер | Жаңа піскен және мұздатылған, шикі, қайнатылған, бұқтырылған, қышқыл емес жаңа піскен жидектер, Кептірілген жемістер. Бумен өңдеуден өткен пияз | Сақтықпен жидектер, қышқыл жемістер, хош иісті шөптер, алқатұқымдастар, жаңа піскен пияз және сарымсақ, шикі ақ қырыққабат, жүгері, қымыздық, асжапырақ, шалғам және шомыр, саңырауқұлақтар, маринадталған және тұздалған көкөністер, консервіленген жемістер |
 Сорпалар | Көкөніс, балық сорпасы, көкөніс қайнатпасындағы жармадан жасалған сорпалар | Балық, ет, саңырауқұлақ сорпалары, қою майлы сорпалар, қымыздық қосылған сорпалар, қышқыл щи және сорпалар |
 Жарма | Әр түрлі жармалар және қайнатылған макарон | Бұршақ тұқымдастардың барлық түрлері: бұршақ, үрмебұршақ, асбұршақ, жасымық, соя |
 Жаңғақтар | Каштан, бадам, грек жаңғағы, орман жаңғағы | Шемішке, жержаңғақ, кешью, пісте |
 Сусындар | Cұйық жасыл және қара шайлар, газдалмаған минералды су, тәтті емес морстар, дәнді кофе сусыны | Кофе, тәтті газдалған сусындар, какао, спирттік ішімдіктер, консервіленген шырындар мен компоттар, салқын сусындар |
 Нан мен ұннан жасалған өнімдер | 1-ші және 2-ші сұрыпты бидай ұнынан пісірілген нан, кеше пісірілген еленген және кебекті ұннан жасалған қара бидай наны. Пісірілген ет, балық, сүзбе, алма қосылған майқоспалы емес өнімдер. Қатты иленген қамырдан жасалған печенье, құрғақ бисквит | Жаңа ғана піскен нан, қатпарлы және майқоспалы қамыр өнімдері, қуырылған бәліштер, майлы крем қосылған торттар, печеньелер |
